Στόχοι ενότητας

Ενότητα 6: Η ζωή σε άλλους τόπους

  • Με ποιον τρόπο προσπαθούμε να πείσουμε κάποιον ότι η άποψη μας είναι σωστή
  • Με τις αιτιολογικές προτάσεις
  • Με τους τοπικούς προσδιορισμούς
  • Πώς δίνουμε πληροφορίες για μια χώρα
  • Ποιος είναι ο ρόλος του ενεστώτα σε ένα κείμενο που πληροφορεί / περιγράφει

Η ζωή σε άλλους τόπους

Γιώργος Σεφέρης

Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά
Ήτανε μια κοπέλα στο Πεκίνο
που 'λεγε πάντα «Δώσ' μου κι απ' εκείνο».
Kαι σαν της τα δώσαν όλα,
έσκασε σαν πασαβιόλα
και την κλάψανε πολύ στο Πεκίνο.

Ήτανε μια γριά από τη Λιβύη
που διάβαζε του Πλουτάρχου τσοι βίοι.
Όταν τέλειωνε έναν τόμο,
τον επέταγε στο δρόμο
τούτη η σκολαστικιά απ' τη Λιβύη.

Ήτανε μια μικρή από τη Bραζιλία
που φώναζε: «Για πες μου, βράζει, Hλία,
το σινάπι που 'χα βάλει
προχτές βράδυ στο τσουκάλι
για να κάνει ποδόλουτρο η Kυρία;».
Ένας μαχαραγιάς από το Γάγγη
είχε στη μύτη κρεμασμένο ένα σπαράγγι.
Tο κουνούσε, το κουνούσε,
απ' τον ύπνο κουτουλούσε
και κοιμότανε στις όχθες του Γάγγη.

Ήτανε μια κοπέλα στην Προύσα
μισή μελαχρινή και μισή ρούσα.
Mε χρωματιστές κορδέλες
είχε δέσει τριάντα βδέλλες
και τις έβοσκε τριγύρω στην Προύσα.

Ήτανε μια Kυρία στο Kόγκο
που χάθηκε μέσα στο λόγκο.
Kαθώς κοίταε να δει
πού να πάει για να βγει,
παίζαν τα δάχτυλά της μ' ένα φιόγκο.
  • Λίμερικ
  • Φτιάχνουμε λίμερικ
  • ​Γιώργος Σεφέρης
<
>
Τα παραπάνω ποιήματα είναι λίμερικ (limerick). Τα λίμερικ (limerick) είναι ποιήματα σύντομα, σατιρικά ή απλώς κωμικά, "δίχως νόημα". Ξακουστά είναι εκείνα του Έντουαρντ Λιρ (Edward Lear), που το 1864 δημοσίευσε μια ποιητική συλλογή με λίμερικ, με τον τίτλο The book of nonsense. Τον Λιρ τον μιμήθηκαν μεγάλοι συγγραφείς, όπως ο Σουίνμπερν, ο Τένυσον, ο Κίπλινγκ, αλλά μάλλον δεν μπόρεσαν να τον φτάσουν.
Ένα λίμερικ του Λιρ:
Υπήρχε ένας γέρος στο έλος
από τη φύση του ήταν ασήμαντος κι ανέμελος
καθισμένος σ' ένα πετραδάκι
τραγουδούσε δημοτικά σ' ένα βατραχάκι
αυτός ο διδακτικός γέρος στο έλος.
PictureΣχέδιο του Σεφέρη για το ποίημα με την Κυρία από το Κόγκο (1941)

Στην Ελλάδα, πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης. Μάλιστα, πήγε να αποδώσει τον όρο στα ελληνικά με τη λέξη "ληρολόγημα", συνδυάζοντας το όνομα του Λιρ με τη λέξη "λήρος", που σημαίνει τρελή κουβέντα, ασυνάρτητα λόγια. Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο "Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά." 
Εδώ το πρώτο της συλλογής:
Ήταν μια κοπέλα από τη Σάμο
που έχωσε το δεξί της στην άμμο
και με τ' άλλο χέρι
εκρατούσε ένα αστέρι
ετούτη η κοπέλα απ' τη Σάμο.
Πηγή: η λέσχη του βιβλίου

Αυτόχθονες λαοί

Picture
Ινουίτ είναι το όνομα των Εσκιμώων της Αλάσκας, της Γροιλανδίας και του Καναδά.

Αυτόχθονες λαοί

Αυτόχθονες  είναι λαοί ή φυλές που κατοικούν στο τόπο που γεννήθηκαν και δεν έχουν έρθει από άλλη περιοχή. Λέγονται και ιθαγενείς. Οι Ευρωπαίοι εξερευνητές προσπαθώντας να ανακαλύψουν νέους τόπους, πρώτες ύλες και νέες πηγές πλούτου ήρθαν σε επαφή με τους ιθαγενείς της Αμερικής, Αφρικής, και Αυστραλίας. Δε σεβάστηκαν τον πολιτισμό και τις συνήθειές τους, έκλεψαν τον πλούτο και τη γη τους και τους φέρθηκαν με υπερβολική σκληρότητα. Αποτέλεσμα ήταν οι περισσότεροι αυτόχθονες να χάσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα και οι πληθυσμοί τους να συρρικνωθούν. Στις μέρες μας μόνο λίγοι έχουν απομείνει.
Αυτόχθονες λαοί και φυλές υπάρχουν σε διάφορα μέρη της Γης.
Στην Αμερική οι Ινδιάνοι (Απάτσι, Σιού, Τσερόκι  κ.α.)
Στην Ασία οι Μογγόλοι και οι Βεδουίνοι.
Στις βόρειες πολικές περιοχές οι Εσκιμώοι, οι Λάπωνες και οι Σαάμι.
Στην Ωκεανία οι Αβοριγίνες στην Αυστραλία, οι Παπούα στη Νέα Γουινέα και οι Μαορί στη Νέα Ζηλανδία.
Στην Αφρική οι Μασάι, οι Μπαντού, οι Πυγμαίοι, οι Βερβερίνοι, οι Τουαρέγκ, οι Βουσμάνοι

Αιτιολογικές προτάσεις

Αιτιολογικές ονομάζονται οι εξαρτημένες προτάσεις που φανερώνουν την αιτία, το λόγο για τον οποίο γίνεται αυτό που δηλώνεται στην πρόταση που προσδιορίζουν (και που συνήθως είναι ανεξάρτητη).
π.χ.: Δεν μπορεί να έρθει, γιατί θα δουλεύει μέχρι αργά. 
Ξεχωρίζουμε τις αιτιολογικές προτάσεις στο λόγο από τις λέξεις με τις οποίες αρχίζουν (εισάγονται) και που είναι:
  • οι αιτιολογικοί σύνδεσμοι γιατί, επειδή, διότι, αφού, καθώς, εφόσον.
π.χ.: Mnv το κάνεις αυτό, γιατί δεν είναι σωστό.
Τους είπα να φύγουμε, επειδή ήταν πολύ αργά.
Λυπόταν, διότι έπρεπε να φύγει.
  • κάποιες εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αιτιολογικοί σύνδεσμοι όπως οι μια και, μια που. 
π.χ.: Μια και δεν ήρθε, θα φύγω κι εγώ. 
Θα πάμε βόλτα τελικά, μια που σχόλασε νωρίς. 

Σπίτι μας είναι η γη

Ένας Ινδιάνικος μύθος - Η τέχνη της συμβίωσης

Η γη των Ινδιάνων

Αλλά πώς μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει κανείς τον ουρανό; Τη ζεστασιά της γης; Η ιδέα αυτή είναι παράξενη για μας. Αφού η φρεσκάδα του αέρα και το λαμπύρισμα του νερού δεν είναι ιδιοκτησία μας, πώς μπορείς εσύ να τα αγοράσεις;

Επιχειρηματολογικά κείμενα

Eπιχειρηματολογικά λέγονται τα κείμενα στα οποία παρουσιάζουμε την άποψή μας, τη γνώμη μας (θετική ή αρνητική) για κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα και επιδιώκουμε να πείσουμε τον αναγνώστη ότι η άποψή μας είναι σωστή, ότι έχουμε δίκαιο, με λογικά επιχειρήματα.
Για να οργανώσουμε σωστά κάποιο κείμενο τέτοιου είδους πρέπει:
1. Να αναφέρουμε αρχικά ποια είναι η άποψή μας, η θέση μας πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα χρησιμοποιώντας φράσεις, όπως: 
  • Η άποψή μου... / Η γνώμη μου είναι... / Πιστεύω ότι... / Νομίζω.... / Θεωρώ πως... κ.ά.

Επιχειρηματολογικά κείμενα​
2. Να αναλύουμε στη συνέχεια ένα ένα τα επιχειρήματά μας, παρουσιάζουμε δηλαδή τους συλλογισμούς μας με τους οποίους θα υποστηρίξουμε την άποψή μας (θετική ή αρνητική), φροντίζοντας κάθε φορά να τους δικαιολογούμε με τις κατάλληλες αιτιολογικές προτάσεις 
  • π.χ.: γιατί, επειδή, αφού, καθώς...
Επίσης να χρησιμοποιούμε παράλληλα και φράσεις που δηλώνουν τα συναισθήματα μας ή φράσεις με τις οποίες προσπαθούμε να προκαλέσουμε κάποια ανάλογα με τα δικά μας συναισθήματα στον αναγνώστη 
  • π.χ.: δε συμφωνείτε ότι... /είναι κρίμα να... /είναι άσχημο /ευχάριστο/σπουδαίο /ασήμαντο...
3. Τέλος καταλήγουμε σ' ένα αιτιολογημένο και λογικό συμπέρασμα 
  • π.χ.: Έτσι... /Επομένως.../Γι’ αυτό...

Αιολική γη

Το τζιβαέρι μας
Νοσταλγικό ταξίδι στις αλησμόνητες πατρίδες

Το τζιβαέρι μας
Από τον πρώτο αποικισμό που έφερε τις αρχαίες φυλές στη Μικρά Ασία μέχρι σήμερα, οι Έλληνες άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στους χαμένους τόπους. Η ανατολική ακτή του Αιγαίου δεν έπαψε να θέλγει τους Έλληνες ανά τους αιώνες και να διαμορφώνει το πιο συγκλονιστικό και συστατικό κομμάτι της ιστορίας μας. Κωνσταντινούπολη, Αγία Σοφία, Σμύρνη, Πόντος-Τραπεζούντα, Παράλια της Μικράς Ασίας είναι τα σύμβολα του Ελληνισμού που εξακολουθούν να συγκινούν και να συνιστούν ανεξίτηλα σημεία του πολιτισμού και της ιστορίας μας.
Σ’ αυτές τις χαμένες πατρίδες είναι αφιερωμένο αυτό το μικρό «ταξίδι» μας. Επικεντρωμένο στη Σμύρνη, την αρχόντισσα των παραλίων της Μικράς Ασίας, η οποία σ’ αυτό το «ταξίδι» αντιπροσωπεύει όλους τους χαμένους τόπους.
​Ένα σεργιάνι μνήμης σε πατρίδες που μπορεί να είναι πια σβησμένες από τους χάρτες, αλλά παραμένουν ζωντανές στις καρδιές όλων μας…
Αφηγήσεις, τραγούδια και μνήμες μιας εποχής κι ενός τόπου που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. 
Εικόνες που αποτυπώνουν πόνο, παρελθόν, μνήμη, ιστορία.
Μια περιπλάνηση στον κόσμο που δεν κατάφεραν να αφανίσουν ούτε σφαγές, ούτε διαπλοκές και μια υπενθύμιση για το κουράγιο και τη δύναμη που αντλούμε από εκείνα τα μοναδικά παραδείγματα της επιβίωσης και του πείσματος για κάτι καλύτερο…
Άννα Αθανασοπούλου, Γρηγόρης Ζερβός, Φαίη Μπλατσιώρη

Τοπικοί προσδιορισμοί

Η περιγραφή σχετίζεται γενικά με το χώρο, γι΄αυτό, όταν περιγράφουμε κάτι, συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε λέξεις ή φράσεις που φανερώνουν τόπο – το πού βρίσκεται αυτό στο οποίο αναφερόμαστε. Χρησιμοποιούμε δηλαδή τοπικούς προσδιορισμούς όπως:
φυλλα εργασιασ

Τα έθνη του κόσμου

Πορτογαλία

Πώς δίνουμε πληροφορίες για μία χώρα

Γράφουμε:
  • Ποιο είναι το όνομά της.
  • Πού βρίσκεται.
  • Στοιχεία για τη ζωή εκεί (π.χ. πληθυσμό, γλώσσα, θρησκεύματα, κλίμα κτλ.).
Χρησιμοποιούμε:
  • Συνήθως χρόνο ενεστώτα.
  • Επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς.
  • Τοπικούς προσδιορισμούς.

​Στόχος της ΕΕ είναι να κάνει τη ζωή όλων μας καλύτερη με διάφορους τρόπους, όπως προστατεύοντας την ύπαιθρο, φροντίζοντας ώστε οι τροφές που τρώμε να είναι ασφαλείς, κάνοντας τα τηλεφωνήματά μας και τα μηνύματα που στέλνουμε φθηνότερα, καταπολεμώντας την εγκληματικότητα, κ.λπ. κ.λπ!
Η ΕΕ προσπαθεί επίσης να βελτιώσει τη ζωή των παιδιών και των νέων. Πρέπει να ξέρεις τα δικαιώματά σου, τι μπορείς να περιμένεις από τον κόσμο γύρω σου και τι δεν πρέπει να ανέχεσαι!
Υπάρχουν τόσα πράγματα που μπορείς να μάθεις, και αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσεις! Καλή διασκέδαση!