Γεωγραφία - Ε΄ Δημοτικού
Μέσα από τα κείμενα και τις εικόνες αυτού του βιβλίου θα ταξιδέψουμε μαζί στις ομορφιές της χώρας μας. Θα ανεβούμε στα ψηλά βουνά, θα γνωρίσουμε τα ποτάμια της, θα σαλπάρουμε για τα νησιά της διασχίζοντας τις καταγάλανες θάλασσες και τότε θα καταλάβουμε γιατί αυτός ο τόπος τραγουδήθηκε τόσο πολύ από τη μούσα και υμνήθηκε από τον ποιητή.

Κατά την περιπλάνησή μας στην ελληνική φύση θα ανακαλύψουμε τις ρίζες της φυλής μας, θα βρούμε τα στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Θα γνωρίσουμε καλύτερα την ελληνική κοινωνία, τις δραστηριότητες που στηρίζουν την οικονομία μας, αλλά και τις δυνατότητες που υπάρχουν για ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη της χώρα μας.
Με αυτό το βιβλίο θέλουμε να σας βοηθήσουμε, αγαπητοί μαθητές, να νιώσετε υπεύθυνοι για τη γνώση που εσείς «κτίζετε» για τον εαυτό σας, γι' αυτό προσπαθήσαμε, ώστε τα κείμενα και οι εικόνες να γίνουν αφορμή για δική σας μεγαλύτερη αναζήτηση πληροφοριών. Η γνώση που θα αποκτήσετε θα σας βοηθήσει να πάρετε σωστές αποφάσεις στο μέλλον για σας και για τους άλλους...

Ενότητα Α. Ένα εργαλείο για την μελέτη του κόσμου

  • Κεφάλαιο 1ο : Ο χάρτης
    • τι είναι χ­άρτης.­
    • για τη χρησιμότητα του­ χάρτη στη ζωή των ανθρώπων.
    Κεφάλαιο 2ο : Είδη χαρτών
    • για τα διαφορετικά είδη των χαρτών.
    • να βρίσκετε τις κύριες πληροφορίες που δίνει ο χάρτης.
    Κεφάλαιο 3o : Η ταυτότητα του χάρτη: Τίτλος και Υπόμνημα
    • για τα βασικά χαρακτηριστικά ενός χάρτη.
    • για το υπόμνημα.
    Κεφάλαιο 4ο : Η ταυτότητα του χάρτη: Κλίμακα
    • τι είναι η κλίμακα του χάρτη.
    • πώς να υπολογίζετε αποστάσεις με τη βοήθεια της κλίμακας.
    Κεφάλαιο 5ο : Προσανατολισμός με τη βοήθεια του χάρτη
    • τι είναι προσανατολισμός.
    • να χρησιμοποιείτε την πυξίδα και το χάρτη για τον προσανατολισμό σας.
    • για τη σχετική θέση ενός τόπου στο χάρτη
Bασικοί Όροι: απεικόνιση, χάρτης, ανθρωπογενή χαρακτηριστικά, γενικός χάρτης, ­γεωμορφολογικός χάρτης, θεματικός χάρτης, πολιτικός χάρτης, τίτλος χάρτη, υπόμνημα χάρτη, κλίμακ­α, χαρτογράφος, προσανατολισμός, πυξίδα, σχετική θέση

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας (6-9)

Κεφάλαιο 6ο : Η μορφή και το σχήμα της Ελλάδας
  • να διακρίνετε τις διάφορες περιοχές της Ελλάδας στο χάρτη.
  • να βρίσκετε την Ελλάδα σε κάθε χάρτη.
Κεφάλαιο 7ο : Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο
  • να βρίσκετε τη θέση της Ελλάδας στο χάρτη των Βαλκανίων, της Ευρώπης, και της Γης.
  • τα σύνορα της Ελλάδας.
Κεφάλαιο 8ο : Οι ακτές της Ελλάδα­ς
  • να περιγράφετε τον οριζόντιο διαμελισμό της Ελλάδας
  • να βρίσκετε στο χάρτη τα ακρωτήρια, τις χερσονήσους, τους κόλπους, τους πορθμούς και τους ισθμούς της Ελλάδας.
Κεφάλαιο 9ο : Οι θάλασσες της Ελλάδας
  • τα πελάγη της Ελλάδας.
  • να σχεδιάζετε τ­ο χάρτη της Ελλάδας και να σημειώνετε τις γνωστότερες θάλασσες.
Βασικοί Όροι:  ηπειρωτική ελλάδα, νησιωτική ελλάδα, χερσόνησος, ακρωτήριο, ακτογραμμή, ακτογραφικά στοιχεία, διώρυγα, ισθμός, κόλπος, όρμος, πορθμός, οριζόντιος διαμελισμός

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας (10-14)

Κεφάλαιο 10ο : Νησιωτικά συμπλέγματα και νησιά της Ελλάδας
  • για τα μεγάλα ελληνικά νησιά και νησιωτικά συμπλέγματα.
  • σε ποια πελάγη βρίσκονται τα μεγάλα νησιά και νησιωτικά συμπλέγματα.
Κεφάλαιο 11ο : Η ζωή στα νησιά
  • για τα χαρακτηριστικά και τα προβλήματα της ζωής στα νησιά.
  • για τις ασχολίες των νησιωτών. 
Κεφάλαιο 12ο : Οι παραθαλάσσιοι οικισμοί της Ελλάδας
  • για τις μεγάλες ελληνικές πόλεις - λιμάνια.
  • ποιοι παράγοντες βοήθησαν στην ανάπτυξή τους.
Κεφάλαιο 13ο : Τα βουνά της Ελλάδας
  • ποια είναι τα μεγαλύτερα βουνά και οι οροσειρές της Ελλάδας.
Κεφάλαιο 14ο : Οι πεδιάδες της Ελλάδας
  • να εντοπίζετε στο γεωμορφολογικό χάρτη της Ελλάδας τις πεδιάδες και να τις ονομάζετε.
  • σε ποιο γεωγραφικό διαμέρισμα είναι η κάθε πεδιάδα.
Βασικοί Όρ­οι: νησιωτικό σύμπλεγμα, καιρικές συνθήκες, επίνειο, κατακόρυφος διαμελισμός, ορ­οσειρά, φαράγγι, ηπειρωτική ελλάδα, κοιλάδα, οροπέδιο, παράλια πεδιάδα

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας (15-18)

Κεφάλαιο 15ο : Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες
  • ποιες είναι οι ασχολίες των ανθρώπων που ζουν στα βουνά και τις πεδιάδες.
  • για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν στα βουνά.
Κεφάλαιο 16ο : Η έννοια του κλίματος - Διαφορές καιρού και κλίματος
  • τι ονομάζουμε κλίμα.
  • τι είναι καιρός.
  • να διακρίνετε τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στο κλίμα και στον καιρό μιας περιοχής.
Κεφάλαιο 17ο : Το κλίμα της Ελλάδας
  • από τι εξαρτάται το κλίμα μιας περιοχής.
  • για τους διαφορετικούς κλιματικούς τύπους που παρουσιάζονται στις περιοχές της χώρας μας.
Κεφάλαιο 18ο : Καιρός, κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες
  • να συσχετίζετε τον καιρό και το κλίμα μιας περιοχής με τις καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες.­
Βασικοί Όροι: ορεσίβιος, συνεταιρισμός, καιρός, κλίμα, πρόγνωση καιρού, εύκρατο μεσογειακό κλίμα, τοπικές συνθήκες, μελτέμια, υψόμετρο

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας (19-22)

Κεφάλαιο 19ο : Τα ποτάμια της Ελλάδας
  • τα μέρη, από τα οποία α­ποτελείται ένας ποταμός.
  • για τους μεγαλύτερους ποταμούς της χώρας.
Κεφάλαιο 20ο : Οι λίμνες της Ελλάδας
  • τις μεγαλύτερες λίμνες της χώρας μας.
  • να βρίσκετε στο χάρτη τις μεγαλύτερες λίμνες της Ελλάδας.
Κεφάλαιο 21ο : H ζωή στα ποτάμια και τις λίμνες της Ελλάδας
  • για τις δραστηριότητες των ανθρώπων, οι οποίες ρυπαίνουν τα ποτάμια και τις λίμνες.
  • για τη σημασία των ποταμών και των λιμνών στη ζωή των ανθρώπων.
Κεφάλαιο 22ο : Η χλωρίδα και η πανίδα της Ελλάδας
  • τι είναι η χλωρίδα και η πανίδα.
  • για τα φυτά και τα ζώα που συναντάμε στη χώρα μας.
  • για τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα φυτά και τα ζώα μιας περιοχής.
Βασικοί Όροι: εκβολές, πηγές, ρ­οή, φαράγγι, έλος, πανίδα, παραλίμνια βλάστηση, χλωρίδα, αποξήρανση, άρδευση, βιώσιμο, ύδρευση, ενδημικά φυτά, πανίδα

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας (23-27)

Κεφάλαιο 23ο : Η βλάστηση της Ελλάδας
  • τι ονομάζουμε βλάστηση μιας περιοχής και σε τι διαφέρει από την έννοια της χλωρίδας.­
  • για τα σημαντικότερα είδη βλάστησης που έχει η Ελλάδα.
Κεφάλαιο 24ο : Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας
  • τι είναι οικοσύστημα.
  • για τα γνωστότερα οικοσυστήματα της χώρας μας.
  • γιατί πρέπει να προστατεύουμε τα οικοσύστηματα.
Κεφάλαιο 25ο : Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης
  • για τις μεταβολές στην επιφάνεια της Γης και πού αυτές οφείλονται.
  • τι είναι διάβρωση και πού οφείλεται.
Κεφάλαιο 26ο : Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης
  • για τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση από τα ηφαίστεια και τους σεισμούς.
  • τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού.
Κεφάλαιο 27ο : Οι φυσικές καταστροφές στο χώρο της Ελλάδας 
  • να ξεχωρίζετε τα φυσικά από τα ανθρωπογενή αίτια των καταστροφών.
  • πώς πρέπει οι άνθρωποι να αντιμετωπίζουν τις καταστροφές.
Βασικο­ί Όροι: βλάστηση, ποώδης βλάστηση, ψυχρόβιο φυτό, αβιοτικό, βιοτικό, οικοσύστημα, πόροι, διάβρωση, αιολική διάβρωση, όξινη βροχή, προσχωσιγενές έδαφος, υδάτινη διάβρωση, υλοτομία, ηφαιστειακή τέφρα, ηφαιστειογενή εδάφη, σεισμογενής περιοχή, αυτανάφλεξη 

Ενότητα Γ. Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας
​(28-31)

Κεφάλαιο 28ο : Οι Έλληνες: Ένας λαός με μεγάλη κ­αι συνεχή ιστορία­
  • για την ιστορία­ της ελληνικής φυλή­ς.
  • για τα αθάνατα μνημεία του ελληνικού πολιτισμού.
  • γιατί πρέπει να προστατεύουμε τα μνημεία του πολιτισμού μας.
Κεφάλαιο 29ο : Ο πληθυσμός της Ελλάδας
  • για τον πληθυσμό της Ελλάδας.
  • τι είναι η απογραφή του πληθυσμού και γιατί πρέπει να γίνεται.
Κεφάλαιο 30ό : Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας
  • πώς κατανέμεται ο πληθυσμός της χώρας μας και από ποιους παράγοντες εξαρτάται αυτή η κατανομή.
Κεφάλαιο 31ο : Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας
  • για τη δημιουργία των μεγάλων αστικών κέντρων και τα πλεονεκτήματα της ζωής σε αυτά.
  • για τις έννοιες της αστυφιλίας και της αστικοποίησης.
Βασικοί Όροι:  γραπτά μνημεία, υλικά μνημεία, αποκέντρωση, αστικοποίηση, αστυφιλία

Ενότητα Γ. Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας
​(32-36)

Κεφάλαιο 32ο : Οι πόλεις της Ελλάδας
  • για τις μικρές και μεγάλες πόλεις της Ελλάδας
  • για τους ­λόγους που έκαναν γνωστές τις πόλεις αυτές
Κεφάλαιο 33ο : Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας
  • γιατί είναι απαραίτητη η διοικητική διαίρεση της χώρας μας.
  • για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.)
Κεφάλαιο 34ο : Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και οι περιφέρειες της Ελλάδας
  • για τα γεωγραφικά διαμερίσματα και τις περιφέρειες της χώρας μας.
Κεφάλαιο 35ο : Οι νομοί της Ελλάδας
  • τους νομούς της χώρας μας, τις πρωτεύουσές τους και τις γνωστότερες πόλεις τους.
Κεφάλαιο 36ο : Η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα
  • τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας.
  • τις περιοχές της παραγωγής τους.
Βασικοί Όροι­: γεωγραφικό διαμέρισμα, περιφέρεια

Ενότητα Γ. Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας
​(37-40)

Κεφάλαιο 37ο : Η κτηνοτροφική παραγωγή και η αλιεία στην Ελλάδα
  • για τα κτηνοτροφικά προϊόντα­ και τα αλιεύματα που παράγονται στη χώρα μας.
Κεφάλαιο 38ο : Ο δασικός και ο ορυκτός πλούτος στην Ελλάδα
  • για τα οφάλη που προσφέρουν ο δασικός και ο ορυκτός πλούτος της χώρας μας.
Κεφάλαιο 39ο : Η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα
  • για την ανάπτυξη της βιομηχανίας στη χώρα μας και τα θετικά και αρνητικά αποτελέσματά της.
Κεφάλαιο 40ο : Οι υπηρεσίες στην Ελλάδα
  • για τις Υπηρεσίες και τη σημασία τους στην καθημερινή μας ζωή.
Βασικοί Όροι: κτηνοτροφία, αλιεία, δασικός πλούτος, ορυκτός πλούτος, τουρισμός, ναυτιλία

Ενότητα Γ. Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας
​(41-43)

Κεφάλαιο 41ο : Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα
  • για το συγκοινωνιακό δίκτυο­ της χώρας.
Κεφάλαιο 42ο : Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.)
  • ποιες είναι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κεφάλαιο 43ο : Η σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
  • για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Βασικοί Όροι: συγκοινωνιακό δίκτυο, ευρωπαϊκή ένωση, συμβούλιο των υπουργών, ευρωπαϊκή επιτροπή, ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ευρωπαϊκό δικαστήριο

Ενότητα Δ. Ελληνισμός εκτός συνόρων (44-47)

Κεφάλαιο 44ο: Κύπρος: το φυσικό της περιβάλλον
  • για τη γεωγραφική θέση και τα κυριότερα γεωμορφολογικά στοιχεία της Κ­ύπρου.
Κεφάλαιο 45ο: Κύπρος : το ανθρωπογενές της περιβάλλον
  • για τους κατοίκους της Κύπρου και τον πολιτισμό της.
Κεφάλαιο 46ο: Ο ελληνισμός της διασποράς
  • για τους Έλληνες, που κατοικούν σε πολλά σημεία του κόσμου.
Κεφάλαιο 47ο: Το ελληνικό στοιχείο σε αρχαίες ελληνικές εστίες
  • ορισμένα στοιχεία της ζωής των Ελλήνων στις αρχαίες ελληνικές εστίες, που βρίσκονται μακριά από την Ελλάδα.
Βασικοί Όροι:  ελληνισμός, κύπρος, διασπορά, ελληνικό στοιχείο, απόδημοι έλληνες­