Πλατεία Ομονοίας, Αθήνα 1930
Στόχοι ενότητας
Ενότητα 2: Η ζωή στην πόλη
- Δίνουμε οδηγίες για να ζούμε καλύτερα στην πόλη και για να μετακινούμαστε σ' αυτή
- Ξεχωρίζουμε τις εγκλίσεις του ρήματος
- Χρησιμοποιούμε σωστά και κλίνουμε θηλυκά ουσιαστικά σε -ος και επίθετα σε -ης, -ης, -ες
Η γειτονιά της πόλης
Πόλη θεωρείται μία αστική περιοχή με μια σχετική πυκνότητα πληθυσμού που έχει δημόσια κτήρια και υπηρεσίες αντίστοιχα προς τον πληθυσμό της. Προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη "πόλις" (ήτοι, σύνολο μεγάλου αριθμού οικημάτων ή/και πολιτών). Στην Ελλάδα ένας οικισμός για να χαρακτηριστεί ως πόλη πρέπει να έχει τουλάχιστον 10.000 κατοίκους.
Η Νάουσα χθες (δεκαετία 1920) και σήμερα (δεκαετία 2010)
Οι εγκλίσεις των ρημάτων
Εγκλίσεις
Οι μορφές που παίρνει το ρήμα, για να φανερώσει τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να παρουσιάσουμε αυτό που σημαίνει (το ρήμα) λέγονται εγκλίσεις.
|
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
Όταν θέλουμε να περιγράψουμε σε κάποιον τι να κάνει και με πολύ ευγενικό τρόπο του ζητάμε να το κάνει. π.χ.
|
|
|
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
Όταν θέλουμε να συμβουλέψουμε κάποιον τι να κάνει ή τι να μην κάνει. π.χ.
|
|
|
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Όταν θέλουμε να δώσουμε σε κάποιον μια εντολή ή να του ζητήσουμε να κάνει κάτι. π.χ.
|
|
Παλιά επαγγέλματα
Στη δεκαετία του 1950 τα επαγγέλματα ήταν πολύ διαφορετικά από ότι είναι σήμερα. Τον καιρό εκείνο οι οικονομικές συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες, τα αγαθά λιγοστά. Τα σπίτια είχαν αυλές με μάντρες, οι οποίες για να διατηρηθούν χρειάζονταν κάθε τόσο ασβέστωμα.
Έτσι, περνούσε από τις γειτονιές ο ασβεστάς. Τα ψυγεία δεν ήταν ηλεκτρικά, αλλά ξύλινα, και λειτουργούσαν με πάγο. Κάθε μέρα λοιπόν περνούσε ο παγοπώλης που εφοδίαζε με πάγο όλα τα σπίτια. Οι βιομηχανίες γάλακτος δεν υπήρχαν, και ο γαλατάς μοίραζε κάθε πρωί το γάλα, που το έπαιρνε απευθείας από τις αγελάδες.
Όλοι αυτοί οι πλανόδιοι επαγγελματίες γύριζαν τις γειτονιές τα δύσκολα εκείνα χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε που ο κόσμος ήταν πολύ λιγότερος από σήμερα και πιο φτωχός, για να μπορέσουν να ζήσουν. Όμως, καθώς περνούσε ο καιρός και ο τόπος μας προόδευε, τα επαγγέλματα αυτά άρχισαν σιγά σιγά να χάνονται. Σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστοι από αυτούς τους επαγγελματίες, ενώ πολλά από επαγγέλματα χάθηκαν αφού οι ανάγκες άλλαξαν.
Έτσι, περνούσε από τις γειτονιές ο ασβεστάς. Τα ψυγεία δεν ήταν ηλεκτρικά, αλλά ξύλινα, και λειτουργούσαν με πάγο. Κάθε μέρα λοιπόν περνούσε ο παγοπώλης που εφοδίαζε με πάγο όλα τα σπίτια. Οι βιομηχανίες γάλακτος δεν υπήρχαν, και ο γαλατάς μοίραζε κάθε πρωί το γάλα, που το έπαιρνε απευθείας από τις αγελάδες.
Όλοι αυτοί οι πλανόδιοι επαγγελματίες γύριζαν τις γειτονιές τα δύσκολα εκείνα χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε που ο κόσμος ήταν πολύ λιγότερος από σήμερα και πιο φτωχός, για να μπορέσουν να ζήσουν. Όμως, καθώς περνούσε ο καιρός και ο τόπος μας προόδευε, τα επαγγέλματα αυτά άρχισαν σιγά σιγά να χάνονται. Σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστοι από αυτούς τους επαγγελματίες, ενώ πολλά από επαγγέλματα χάθηκαν αφού οι ανάγκες άλλαξαν.
|
|
η ναουσα του χθεσ
οδηγιεσ
Πόλη και πολιτισμός - Πόλη και διασκέδαση
Το σύνολο των υλικών, πνευματικών, τεχνικών επιτευγμάτων και επιδόσεων, που είναι αποτέλεσμα των δημιουργικών δυνάμεων και των ικανοτήτων του ανθρώπου και που εκφράζεται ιστορικά στους τύπους και στις μορφές οργάνωσης και δράσης της κοινωνίας καθώς και στη δημιουργία (υλικών και πνευματικών) αξιών ονομάζεται πολιτισμός.
Δημήτρια
Τα Δημήτρια είναι πολιτιστικός θεσμός της Θεσσαλονίκης, προερχόμενος από την αρχαιότατη εμποροπανήγυρη με το ίδιο όνομα. Πρόκειται και για το δεύτερο μεγαλύτερο Φεστιβάλ της χώρας, μετά το Ελληνικό Φεστιβάλ (Φεστιβάλ Αθηνών και Φεστιβάλ Επιδαύρου). Η διάρκειά τους είναι 4 μήνες και συγκεκριμένα από το Σεπτέμβριο ως το Δεκέμβριο. Φιλοξενούνται σε όλους σχεδόν τους χώρους πολιτισμού της συμπρωτεύουσας.
Ο θεσμός ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης, το 1965 και συνεχίζεται ανελλιπώς ως σήμερα. Περιλαμβάνει μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, εκθέσεις (ζωγραφικής, γλυπτικής, κατασκευών κλπ.), όπως επίσης και την οργάνωση συνεδρίων.
Χαρακτηριστικός για την αποδοχή που έχει ο θεσμός είναι ο αριθμός των εκδηλώσεων, οι οποίες ξεπερνούν τις 100 ετησίως. Οι εκδηλώσεις γίνονται με τη συνεργασία των σημαντικότερων πολιτισμικών και εικαστικών φορέων της πόλης. Κάθε φθινόπωρο δίνουν τον τόνο τους κορυφαίοι συνθέτες και μαέστροι, χαρισματικοί γλύπτες και ζωγράφοι και δίνουν παραστάσεις καλλιτέχνες διεθνούς φήμης.
Ο θεσμός ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης, το 1965 και συνεχίζεται ανελλιπώς ως σήμερα. Περιλαμβάνει μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, εκθέσεις (ζωγραφικής, γλυπτικής, κατασκευών κλπ.), όπως επίσης και την οργάνωση συνεδρίων.
Χαρακτηριστικός για την αποδοχή που έχει ο θεσμός είναι ο αριθμός των εκδηλώσεων, οι οποίες ξεπερνούν τις 100 ετησίως. Οι εκδηλώσεις γίνονται με τη συνεργασία των σημαντικότερων πολιτισμικών και εικαστικών φορέων της πόλης. Κάθε φθινόπωρο δίνουν τον τόνο τους κορυφαίοι συνθέτες και μαέστροι, χαρισματικοί γλύπτες και ζωγράφοι και δίνουν παραστάσεις καλλιτέχνες διεθνούς φήμης.
Πηγή: Βικιπαίδεια
Τα επίθετα -ής, -ής, -ές
Τα επίθετα αυτά είναι τριγενή και δικατάληκτα (το αρσενικό και το θηλυκό κλίνονται με τον ίδιο τρόπο).
Σύμφωνα με το διεθνής κλίνονται τα: ευγενής, ασθενής, δημοφιλής, ακριβής, συνεχής, επιεικής, επιμελής, ελώδης κ.ά. Εξαίρεση αποτελούν τα συγγενής και ευγενής.
Μερικοί ομιλητές σχηματίζουν τη γενική ενικού του αρσενικού σε -η (π.χ του ακριβή) στον καθημερινό λόγο.
|
|
Διαδρομές στην πόλη - Υπόγειες διαδρομές
Η μετακίνηση των πολιτών, μέσα στις πόλεις, διασφαλίζεται, από τις αστικές συγκοινωνίες. Στις μεγάλες πόλεις, η μετακίνηση, με τα πόδια, είναι, συχνά, αδύνατη, λόγω μακρινών αποστάσεων. Έτσι, γίνεται απαραίτητη η ύπαρξη υποδομών, η ύπαρξη μέσων μαζικής μεταφοράς των πολιτών, στα διάφορα σημεία των πόλεων.
Αναλυτικός χάρτης του Αττικό Μετρό με τις συγκοινωνιακές γραμμές, τόσο του μετρό όσο και του ΗΣΑΠ.
Περιλαμβάνει ακόμη και τις υπό κατασκευή προεκτάσεις των γραμμών του Μετρό. Δες το υπόμνημα.
Περιλαμβάνει ακόμη και τις υπό κατασκευή προεκτάσεις των γραμμών του Μετρό. Δες το υπόμνημα.
Παραγωγή - Σύνθεση λέξεων
Η παραγωγή και η σύνθεση είναι δυο τρόποι τους οποίους χρησιμοποιεί η γλώσσα για να φτιάχνει καινούργιες λέξεις.
Η λέξη από την οποία σχηματίζουμε άλλες λέξεις ονομάζεται πρωτότυπη (π.χ. οδός), αυτές που προκύπτουν από παραγωγή λέγονται παράγωγες (π.χ. οδικός) και αυτές που προέρχονται από σύνθεση ονομάζονται σύνθετες (π.χ. οδόστρωμα).
Κατά τη σύνθεση η πρώτη λέξη που χρησιμοποιείτε ονομάζεται πρώτο συνθετικό (α΄ συνθετικό) και η δεύτερη λέξη δεύτερο συνθετικό (β΄ συνθετικό), π.χ. οδόστρωμα = οδός (α΄ συνθετικό) + στρώμα (β΄ συνθετικό)
Υπόγειες διαδρομές
Μετρό...
Το Μετρό ή Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος είναι ένα σιδηροδρομικό σύστημα μαζικής μεταφοράς των μεγαλουπόλεων. Η λέξη είναι ελληνικής προέλευσης μετρό (< γαλλική métro < métropolitain< métropole, μεγάλη πόλη < μητρόπολη) και χρησιμοποιήθηκε το 1900 στο Παρίσι για πρώτη φορά σε σχέση με σιδηρόδρομο (Métro de Paris).
Ιστορία
Το πρώτο Μετρό που λειτούργησε ήταν το Μετρό του Λονδίνου και το πρώτο στην ηπειρωτική Ευρώπη το Μετρό της Βουδαπέστης. Στην Ελλάδα ο Σιδηρόδρομος Αθηνών Πειραιώς μετατράπηκε σε Μετρό το 1907. Η Αθήνα το 2000 απέκτησε επίσης δίκτυο υπόγειου Μετρό, με την γραμμή 2 και 3 της Αττικό Μετρό. Υπό μελέτην είναι και μία τέταρτη γραμμή. Υπό κατασκευή βρίσκεται τώρα το δεύτερο δίκτυο μετρό στην Ελλάδα, αυτό της Θεσσαλονίκης.
Το πρώτο Μετρό που λειτούργησε ήταν το Μετρό του Λονδίνου και το πρώτο στην ηπειρωτική Ευρώπη το Μετρό της Βουδαπέστης. Στην Ελλάδα ο Σιδηρόδρομος Αθηνών Πειραιώς μετατράπηκε σε Μετρό το 1907. Η Αθήνα το 2000 απέκτησε επίσης δίκτυο υπόγειου Μετρό, με την γραμμή 2 και 3 της Αττικό Μετρό. Υπό μελέτην είναι και μία τέταρτη γραμμή. Υπό κατασκευή βρίσκεται τώρα το δεύτερο δίκτυο μετρό στην Ελλάδα, αυτό της Θεσσαλονίκης.
ενεργοποίησε τους ελληνικούς υπότιτλους
|
|
|
|
Επιρρήματα
Οι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν ένα ρήμα και φανερώνουν τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό κλπ λέγονται επιρρήματα. Χωρίζονται:
- Τόπο: για να τα βρούμε ρωτάμε πού; ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ
- Τρόπο: για να τα βρούμε ρωτάμε πώς; ΤΡΟΠΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ
- Χρόνο: για να τα βρούμε ρωτάμε πότε; ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ
- Ποσό: για να τα βρούμε ρωτάμε πόσο; ΠΟΣΟΤΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ
Αριθμητικά
Οι λέξεις που φανερώνουν μια αριθμητική ποσότητα ή αριθμητική σειρά ή γενικά εκφράζουν αριθμητικές έννοιες λέγονται αριθμητικά. Τα αριθμητικά χωρίζονται σε δύο ομάδες:
|
α) στα αριθμητικά επίθετα
π.χ. τρία, πρώτος, τριπλάσια |
β) στα αριθμητικά ουσιαστικά
π.χ. μονάδες, δεκαριά, δωδεκάδα |
|
|